Trống đồng Ngọc Lũ là bảo vật đầu tiên nằm trong danh sách những Bảo vật Quốc gia được công nhận. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa rõ về lịch sử, ý nghĩa và giá trị văn hóa. Để tìm hiểu kỹ hơn về Trống đồng Ngọc Lũ, mời quý khách hàng cùng Đồ Đồng Dung Quang Hà tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Trống đồng Ngọc Lũ phát hiện ở đâu?

Trống đồng ngọc lũ được phát hiện khi đắp đê Trần Thủy tại xã Như Trác, huyện Nam Xang (nay là huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam) năm 1893, sau đó được đưa về thờ tại đình làng Ngọc Lũ (huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam). Tháng 4 năm 1903, trống được Viện Viễn Đông Bác cổ sưu tầm và sau đó được lưu giữ tại Bảo tàng Louis Finot (nay là Bảo tàng Lịch sử Quốc gia).

Trống đồng Ngọc Lũ có từ bao giờ?

Trống thuộc văn hóa Đông Sơn, cách ngày nay khoảng 2000 - 2500 năm. Tên của Ngọc Lũ – chiếc trống Đông Sơn cổ nhất và đẹp nhất, còn nguyên vẹn này - vốn không phải địa danh của nơi phát hiện như người ta thường nghĩ tới với những chiếc trống khác.

Trống đồng Ngọc Lũ thuộc bộ sưu tập trống đồng Đông Sơn là đại diện loại hình hiện vật tiêu biểu nhất của nền văn hóa Đông Sơn nổi tiếng trong khu vực Đông Nam Á. Trong hàng ngàn chiếc trống được phát hiện từ trước đến nay (không hề có chiếc nào giống nhau hoàn toàn), trống đồng Ngọc Lũ vẫn được xem là chiếc trống có kiểu dáng và kích thước hài hòa nhất, trang trí hoàn mỹ và phong phú nhất.

Trống đồng Ngọc Lũ đã xuất lộ hơn 100 năm, nhưng vẫn còn đây những bí ẩn truyền kỳ. Trống đồng Ngọc Lũ được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia đợt 1 theo Quyết định số 1426/QĐ-TTg ngày 01/10/2012.

Trống đồng Ngọc Lũ có từ bao giờ?

Hoa văn trên trống đồng Ngọc Lũ

Trống có patin màu xanh ngả xám với đường kính mặt 79,3cm. đường kính chân: 80cm; cao: 63cm, nặng 68kg, thuộc loại có kích thước lớn. Mặt trống đúc liền chờm ra khỏi tang. Tang trống được thiết kế nở phình, thân trống có hình trụ đứng và chân trống hình nón cụt choãi. 

Phần mặt trống chính giữa được đúc nổi ngôi sao 14 cánh bao quanh một mặt tròn nổi, chính là núm để đánh trống. Xen vào giữa những cánh sao là các họa tiết hình lông công bắt mắt. 

Bao quanh ngôi sao là 16 vành hoa văn. Vành 1,5,11 và 16: những hàng chấm nhỏ. Vành  2,4,7,9,13 và 14:những vòng tròn chấm giữa có tiếp tuyến. Vành 3:những hàng chữ ∫ gãy khúc được nối tiếp nhau. Vành 12 và 16: văn răng cưa. Vành 6,8 và 10: hình người và động vật đi quanh ngôi sao theo hướng ngược chiều kim đồng hồ. Trong đó là những nhóm: người mặc áo lông chim đang nhảy múa, người thì giã gạo chày đôi, người đánh trống, nhà sàn mái cong, hươu đang đi cùng chim mỏ ngắn bay và chim mỏ dài đứng vô cùng sinh động. 

Tang trống chính là chiếc hộp cộng hưởng khuếch đại âm thanh. Phần trên có 6 vành hoa văn hình học. Vành trên có 6 vành hoa văn hình học. Vành 1 và 6: các đường chấm nhỏ thẳng hàng. Vành 2 và 5: văn răng cưa. Vành 3 và 4:hoa văn chạy vòng tròn đồng tâm chấm giữa nối với nhau bằng các tiếp tuyến song song. Phần dưới là 6 chiếc thuyền chuyển động từ trái qua phải chở chiến binh tay cầm vũ khí và tù binh, xen giữa là các hình chim cò ngậm cá, chó săn được thể hiện theo lối cách điệu. Gắn vào giữa tang và thân trống là hai đôi quai kép đúc nổi hoa văn bông lúa được đặt đối xứng nhau. 

Hoa văn trên trống đồng Ngọc Lũ

Phần thân trống hình trụ đứng là bộ phận nắn âm thanh. Phần giữa của thân có các hoa văn hình học chạy song song cắt nhau tạo thành 6 ô hình chữ nhật. Trong ô là những võ sĩ đầu đội mũ lông chim, tay cầm vũ khí vừa đi vừa múa. Phần dưới của thân là ba vành hoa hình học và giữa là vành tròn chấm giữa có tiếp tuyến. Hai bên là hai đường chấm nhỏ và ngoài cùng là hai đường chỉ trơn. Chân trống nở choãi hình nón cụt là cửa mở để âm thanh của trống có thể thoát ra và tỏa rộng nhanh chóng, không trang trí. 

Ý nghĩa của trống đồng Ngọc Lũ

Trống đồng vừa là nhạc khí được sử dụng dùng trong những nghi lễ chính như: lễ mai táng, lễ hội... vừa là biểu tượng quyền lực của tầng lớp thống trị thời kỳ Hùng Vương dựng nước. Trên trống được thể hiện những hình trang trí phong phú, diễn tả nhiều hình thái sinh hoạt khác nhau của xã hội Đông Sơn. Từ đó, có thể hiểu thêm đời sống vật chất và tinh thần của tổ chức xã hội cư dân thời đại dựng nước. Trống đồng Ngọc Lũ chính là di vật độc đáo và tiêu biểu của văn hóa Đông Sơn và cũng là biểu tượng của nền Văn minh Việt Cổ và có vị trí quan trọng trong đời sống của cư dân Đông Sơn.

Ý nghĩa của trống đồng Ngọc Lũ

Trong hàng ngàn chiếc trống được phát hiện từ trước đến nay, trống đồng Ngọc Lũ vẫn là chiếc trống có kiểu dáng và kích thước hài hòa, đề tài trang trí và phong phú nhất, phản ánh nhiều nét đẹp đặc trưng văn hóa của cư dân Lạc Việt. Trống đồng giữ một vị trí quan trọng trong sinh hoạt đa dạng của cư dân xã hội Đông Sơn.