Tết Đoan Ngọ (hay Tết Đoan Dương) rơi vào ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch hàng năm, đã tồn tại từ lâu trong phong tục tập quán của người Phương Đông và có ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt văn hóa. Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ còn được gọi với một cái tên dân dã khác là Tết “diệt sâu bọ”. Vậy ý nghĩa của nó ra sao? Tết Đoan Ngọ 2019 có điểm gì khác so với mọi năm? Hãy cùng Đồ Đồng Quang Hà tìm hiểu qua bài viết này !
Nguồn gốc ra đời và Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ
Tại Trung Quốc, vào cuối thời Chiến Quốc, Khuất Nguyên - đại thần của nước Sở; do can ngăn vua Hoài Vương không được, lại bị gian thần hãm hại, ông đã uất ức gieo mình xuống sông Mịch La tự vẫn ngày 5/5. Bày tỏ lòng thương tiếc người trung nghĩa, mỗi năm cứ đến ngày này, người dân Trung Quốc làm bánh, quấn chỉ ngũ sắc bên ngoài (ý làm cho cá sợ, khỏi đớp mất) rồi bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh, lấy bỏ gạo vào ống tre rồi thả xuống sông để cúng ông.
Bên cạnh đó, một số người cho rằng tục lệ tết Đoan Ngọ bắt nguồn từ Hạ Trí trong thời cổ, có người lại cho rằng, đây là sự tôn sùng vật tổ của người dân vùng sông Trường Giang.
Tết Đoan Ngọ là một phong tục đẹp của người Á Đông
Với người Hàn Quốc, ngày 5/5 cũng là ngày lễ truyền thống văn hóa của họ, gọi là Dano hay Surit-nal.
Ngày Tết Đoan Ngọ diễn ra khi cây cối đơm hoa kết trái, điều đó thể hiện mong muốn một mùa màng bội thu cho người dân.
Đây còn là dịp để con cháu, người thân trong gia đình sum họp, quây quần lại với nhau sau những ngày đi làm bận rộn, mệt mỏi.
Vì sao người Việt Nam ta gọi Tết Đoan Ngọ là Tết “diệt sâu bọ” ?
Tết Đoan Ngọ còn gọi là ngày diệt sâu bọ, là một phong tục đẹp của người Á Đông. Tại Việt Nam, Tết Đoan Ngọ xuất hiện từ rất lâu, hoàn toàn không chịu ảnh hưởng gì của văn hóa Trung Hoa.
Ngày diệt sâu bọ diễn ra vào 5/5 âm lịch hàng năm, khi mà người nông dân vừa kết thúc một mùa màng bị sâu bọ ăn mất rất nhiều. Có một ông lão là Đôi Truân đã chỉ cho dân chúng cách diệt sâu bọ: lập một đàn cúng gồm đơn giản có bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục, một lúc sau, lũ sâu bọ đàn lũ chết hết sạch. Vị tiên nhân còn dặn dò: mỗi năm vào đúng ngày này, mọi người cứ làm theo những gì ta đã dặn thì sẽ trị được chúng.
Người Việt Nam gọi là tết diệt sâu bọ
Từ đó, người dân lấy ngày 5/5 âm lịch hàng năm để diệt sâu bọ cho mình và mọi người trong gia đình. Sở dĩ gọi là Tết Đoan Ngọ bởi vì mọi người thường cúng vào giữa giờ Ngọ.
Một số thông tin về ngày Tết Đoan Ngọ 2019
Tết Đoan Ngọ 2019 diễn ra vào ngày 7/6 nhằm ngày Ất Hợi tháng Canh Ngọ năm Kỷ Hợi
Trong đó, gia chủ có thể tham khảo các giờ tốt trong ngày: Sửu (1h – 3h), Thìn (7h – 9h), Ngọ (11h – 13h), Mùi (13h – 15h), Tuất (19h – 21h), Hợi (21h – 23h)
Mặc dù là một tập tục diễn ra thường niên hàng năm nhưng Tết Đoan Ngọ 2019 vẫn được tổ chức một cách đầy đủ và đậm chất truyền thống nhất. Quan trọng hơn là ý nghĩa của ngày này còn là dịp để mọi người trong gia đình sum họp và “diệt sâu bọ, bảo vệ sức khỏe.
Phong tục tập quán và các hoạt động chính trong ngày Tết Đoan Ngọ 2019
Thông thường, với người Bắc Bộ, Tết Đoan Ngọ là dịp người ta thường ăn tết ở nhà cùng gia đình. Ngay từ sáng sớm, lúc trong bụng chưa có gì, mọi người thường ăn bánh tro, chè hạt sen, trái cây, và rượu nếp để giết sâu bọ, bệnh tật trong người.
Nhiều người tắm nước lá để phòng bệnh và diệt trừ sâu bọ. Ở địa phương ven biển, ngư dân có thể đi tắm biển đúng vào giờ Ngọ. Các thầy thuốc thì lên núi hái thuốc để chữa bệnh vì trong ngày này, cây lá có tác dụng chữa bệnh tốt nhất.
Vào dịp Tết Đoan Ngọ 2019, nếu ai bị cảm cúm, có thể dùng các loại lá: bạch đàn, xương rồng, ngũ trảo, dâu tằm, sả để đun nước xông.
Qua tập túc cúng Tết Đoan Ngọ , con người thường cầu xin một mùa màng tươi tốt, con người khỏe mạnh.
Các thực phẩm trong ngày Tết diệt sâu bọ
Món ăn thường có trong ngày Tết Đoan Ngọ
Theo đặc trưng Tết Đoan Ngọ của Việt Nam, các món ẩm thực chính là: bánh tro thường ăn kèm với mật mía, có tính mát, dễ tiêu; người miền Bắc thường nấu các món từ thịt vịt, rất ngon và mát, bổ.
Đặc biệt, rượu nếp cũng là món ăn được nhiều người ưa thích trong tết Đoan ngọ; uống rượu hoặc ăn rượu nếp để giết sâu bọ rất hiệu quả.
Bên cạnh đó, chè hạt sen, chè đậu đen vừa có tác dụng giải nhiệt vừa diệt sâu bọ hiệu quả. Hay các loại quả: mận, vải, dưa lê,... cũng rất được ưa chuộng vào ngày này.
Tết Đoan Ngọ 2019 là một phong tục đẹp của người Việt, thể hiện sự kế thừa và lưu giữ những giá trị truyền thống xưa kia của con cháu.
=>> Mời gia chủ xem thêm những mẫu đồ thờ cúng không thể thiếu cho bàn thờ gia tiên của người Việt.
