Với người Việt, bát hương là vật thờ cúng quan trọng không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên. Vậy bàn thờ chỉ có một bát hương là đúng hay sai ?
Người Việt có truyền thống thờ cúng tổ tiên, trong không gian thờ cúng của mỗi gia đình, bát hương luôn là vật linh thiêng nhất, nơi đại diện cho linh hồn của những bậc tiền nhân, do đó bát hương cũng luôn được ưu tiên đặt ở vị trí trung tâm của bàn thờ. Vậy trên bàn thờ gia tiên nên có mấy bát hương là đúng?
1. Ý nghĩa của bát hương trong văn hóa thờ cúng
Từ xưa tới nay, bát hương luôn là vật thờ thiêng liêng và gắn bó với tâm thức người Việt, có ý nghĩa quan trọng trong tín ngưỡng văn hóa thờ cúng tổ tiên.
Ý nghĩa của bát hương trong văn hóa thờ cúng gia tiên
Trong việc thể hiện lòng biết ơn, thành kính của con cháu với tổ tiên, bát hương như đại diện cho lời mời gọi đấng sinh thành của thế hệ trước về đoàn tụ với con cháu; nói cách khác bát hương là nơi giáng ngự của các bậc tổ tiên, nguồn cội. Chỉ một nén hương cũng đủ bày tỏ lòng biết ơn, thành kính của con cháu.
Người xưa quan niệm rằng, qua cách trưng bày bàn thờ gia tiên, bát hương có thể đánh giá gia cảnh, sự quan tâm, thành kính của gia chủ. Bàn thờ đầy đủ các vật thờ và được bố trí gọn gàng sẽ thu hút vượng khí, tiền tài, ấm êm cho gia đình. Vì thế, gia chủ cần quan tâm đến việc thay chân hương sao cho bàn thờ luôn sạch sẽ, thông thoáng nhất.
Những nén hương nghi ngút hương khói vừa thể hiện sự thành tâm với ông bà tổ tiên vừa thể hiện mong muốn về cuộc sống tốt đẹp, hướng thiện. Không những thế mùi thơm thoang thoảng của hương trầm còn giúp tâm hồn con người được thanh lọc, thanh tịnh hơn rất nhiều.
Bát hương không chỉ mang lại giá trị thẩm mỹ mà còn chứa ý nghĩa tâm linh sâu sắc, mang đậm văn hóa truyền thống của người Việt.
Bàn thờ với bát hương và đỉnh đồng tạo nên sự sang trọng
Ý nghĩa của bát hương không chỉ dừng lại ở giá trị vật chất hay tinh thần, mà nó còn mang giá trị truyền thống “cha truyền con nối”, con cháu nhớ về tổ tiên và bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.
2. Bàn thờ gia tiên nên đặt mấy bát hương là hợp lý ?
Tín ngưỡng thờ cúng Việt Nam xưa nay bao gồm: thờ Phật để cầu mong sự bình an, hóa giải mọi tai ương, hướng về cõi Niết bàn; thờ Thần ( thần Thổ công, thổ địa, long mạch, thần tài,...) để cầu xin sự yên ổn, may mắn; thờ gia tiên để bày tỏ lòng hiếu thảo và phù hộ độ trì cho sức khỏe.
Vì vậy, nhiều gia đình lập hai ban thờ để thuận tiện, cụ thể: ban thờ Phật có một bát hương; ban thờ còn lại có thể thờ chung Thần và gia tiên nhưng lại phải có 3 bát hương.
Bàn thờ gia tiên với 3 bát hương
>> Xem thêm mẫu bát hương bằng đồng đỏ khảm ngũ sắc được các nghệ nhân dồn nhiều tâm huyết khi chế tác
Bát hương ở giữa cần to nhất và đặt cao nhất là thờ các quan. Bát hương bên phải là thờ gia tiên tiền tổ cụ kỵ ông bà và bát bên trái sẽ thờ bà cô, ông mãnh, cô cậu, huyền cô, huyền cậu.
Nhưng nhiều gia đình trưng bày bàn thờ chỉ có một bát hương và thờ chung các vị thần. Nếu không đi sâu vào tâm linh thì điều đó là bình thường nhưng với gia chủ coi trọng tín ngưỡng thờ cúng thì sẽ lý giải rằng: nếu chỉ đặt một bát hương thì Gia tiên về không có chỗ ngự bởi bát hương của các quan thì gia tiên không thể ngự cùng. Nhất là với gia đình con trưởng, nếu không đặt đủ bát hương thì tổ tiên, cha ông sẽ không phù hộ.
Chính vì vậy, tốt nhất là bàn thờ nên có đủ ba bát hương. Nhất là trong những ngày tết, giỗ, mùng một ngày rằm, con cháu thường khấn vái, mời đầy đủ các vị về.
3. Đặt bát hương thế nào cho đúng cách?
Bên cạnh các món đồ thờ cúng khác như: đỉnh đồng, lọ hoa, mâm bồng,.... bát hương là nơi giáng ngự của thần linh, tổ tiên nên việc đặt bát hương đúng phong thủy là rất quan trọng và theo nguyên tắc nhất định.
Bàn thờ gia tiên 3 bát hương với bộ hoành phi câu đối bằng đồng làm điểm nhấn
>> Xem chi tiết ý nghĩa và giá trị của bộ hoành phi câu đối bằng đồng trên bàn thờ gia tiên.
Bàn thờ gia tiên được chia làm 3 cấp bậc. Bàn thờ Phật ở bậc cao nhất, tiếp đến là thờ các vị thần linh và cuối cùng là gia tiên.
Khi thờ Phật, bàn thờ chỉ có một bát hương và được đặt cao hẳn so với các vật phẩm thờ cúng khác trên bàn thờ.
Bàn thờ chỉ có một bát hương được sắp xếp hài hòa giữa các vật phẩm khác
Gia chủ nên biết thứ tứ đặt bát hương trên bàn thờ trên bàn thờ thần linh thường có ba bát hương. Đó là bát hương Thờ Thần được đặt ở giữa và phải là bát hương lớn và đặt cao hơn hai bát hương còn lại. Bát hương bên trái thờ bà cô tổ, ông mãnh còn bát hương bên phải thờ gia tiên.
Ngày nay, bát hương thường được đặt ngay phía trước bộ đỉnh đồng ngũ sự, hoặc tam sự để thuận tiện cho việc thắp hương và dễ nhìn nhất.
Bàn thờ gia tiên đầy đủ với bộ ngũ sự đỉnh đồng đẹp
>> Gia chủ có thể xem chi tiết bộ đỉnh đồng ngũ sự để trang trí bàn thờ gia tiên ấn tượng và trang nghiêm nhất
Nhưng với phong tục miền Nam cũng có chút khác biệt. Trên bàn thờ Phật dù đặt cao hơn bàn thờ gia tiên nhưng có thờ cả Thần. Và ngoài thờ trời, việc thờ Thiên Địa, người Nam bộ thường xây trụ trên là thờ Thiên còn sát đát thờ Địa.
Tùy phong tục tập quán của từng vùng mà có các cách thờ khác nhau nhưng cốt là ở cái tâm của con người. Dù bàn thờ chỉ có một bát hương hay nhiều bát hương thì đều thể hiện sự hiếu thảo, lòng thành với thế hệ đi trước.
=>> Mời gia chủ xem hết 7 mẫu bát nhang bằng đồng “cháy hàng” những tháng cuối năm, để có được sự lựa chọn hoàn hảo nhất.
